Sıfır Atık Yaşama Geçmek İçin Pratik Öneriler

“Sıfır atık” terimini duyduğunuzda, siz de çoğu insan gibi otomatik olarak bunun hiç atık üretmemek anlamına geldiğini düşünebilirsiniz. Bu fikir imkansıza yakın göründüğü için de sıfır atık yaşama geçmek için o ilk adımı bir türlü atamıyor olabilirsiniz. Gerçek şu ki; sıfır atık -atıksız- bir ev; aslında ürünleri olabildiğince yeniden kullanmak ve onları çöp sahalarına göndermekten mümkün olduğunca kaçınmak demek.

Diğer bir deyişle, normalde çöpe atacağınız kaynakları, atmak yerine dönüştürmeyi benimseyerek bu anlayışı hayatınıza çekmeye başlayabilirsiniz. Bunu bir günde gerçekleştiremeseniz bile uzun vadede hem eviniz hem de çevreniz için büyük fark yaratabilecek küçük alışkanlıklar edinebilirsiniz. Gelin, sıfır atık anlayışını benimsemek için işinizi kolaylaştıracak pratik önerilere yakından bakalım:

Evinizdeki fazlalıklardan kurtularak işe başlayın

Evinizdeki fazlalıklardan kurtulmanız, en çok hangi atıkların yer kapladığını görmenize ve basit bir durum değerlendirmesi yapmanıza olanak tanıyabilir. Fazla eşyaları ve dağınıklığı topladığınızdaysa onları atmak yerine neler yapabileceğinizi düşünmeniz gerekir. Örneğin, hayır kurumlarına bağışlayabilir, ikinci el dükkanlarına verebilir, kendiniz satışlarını yapabilir ya da sevdiklerinize hediye ederek yeniden kullanılmalarını sağlayabilirsiniz. Bu sayede evinizde kendinize ve sevdiklerinize, yeni deneyimlere daha fazla alan açarken kullanmadığınız eşyaların da değerlenmesine fırsat tanıyabilirsiniz.

Katı şampuan ve sabunlara geçin

Çoğumuz, kullanımı daha kolay olduğu için şişelenmiş sıvı sabun ve şampuanları tercih ediyoruz. Ama ne yazık ki bu tür ürünler, fazlasıyla atık üreten ürünlerin başında geliyor. Çünkü şampuanınız veya sıvı sabununuz bittiğinde, onları yeniden satın almanız gerekiyor. Ancak, katı şampuan ve sabun kullandığınız zaman plastik kutulardan dev bir çöp oluşturmak yerine elinizdeki ürünü tam anlamıyla ‘sonuna kadar’ kullanabilirsiniz 😊. Bu sayede hem daha az atık üretmiş hem de ürünlerinizi daha uzun süre kullanmış olacaksınız.

Yeniden kullanılabilir cam ürünlere yatırım yapın

Bir düşünün… Suya ihtiyacınız olan her an plastik şişede su satın alarak bir ayda ne kadar atık çıkarıyorsunuz? Plastik su şişeleri, gezegendeki israfa en çok katkıda bulunanlar arasında yer alıyor. Çöplüklerdeki plastik atıkların sayısını azaltmaya ve evdeki plastikleri ortadan kaldırmaya yardımcı olmak için tüm aile üyelerinin yeniden kullanılabilir su bardağına / şişesine sahip olmasını sağlayabilirsiniz. Bu sayede sürekli plastik su şişeleri almak yerine gerektiğinde hızlıca suyunuzu doldurabilirsiniz. Uzun ömürlü bir şişe sizin ve ailenizin ihtiyacını karşılayabilir.

Paket servisi atlayın

Yemek sipariş etmek özellikle zaman kazandırdığı için yorgun olduğunuz zamanlarda kırılması zor bir alışkanlık olabilir. Ancak, ne yazık ki paket servis kullanmak plastik poşetler, çatal- kaşıklar ve bardaklar nedeniyle çok daha fazla israf ve atık anlamına geliyor. İsrafı ve plastik-tek kullanımlık atıkları azaltmak için yemeklerinizi evde pişirmeyi deneyebilirsiniz. Üstelik, bu sayede çok daha sağlıklı beslenebilirsiniz. Eğer ille de dışarıdan yemek sipariş etmeniz gerekiyorsa, yiyecekleri paketlemek için sürdürülebilir malzemeler kullanan çevre dostu restoranları tercih edebilirsiniz. Veya evinizdeki kap kacaklar ile dilediğiniz restorandan yemeğinizi alıp evinize getirebilirsiniz.

Miktarın önemli olduğunu unutmayın

Söz konusu sıfır atık yaşam olduğunda, kullandığınız ürünlerin miktarına dikkat etmeniz hem paradan hem de gezegenden tasarruf etmenin harika bir yoludur. Diş macunu, sabun, yüz yıkama jeli, tıraş kremi, tuvalet kağıdı, deterjan, kağıt havlu… Tüm bunların kullanımını bilinçli şekilde azaltmak için çaba sarf etmek, satın alma sıklığınızı ve israfı önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olabilir.

Minimum ambalajlı veya ambalajsız gıdaları seçin

Bildiğiniz gibi, alışveriş merkezlerinde ve marketlerde satılan yiyeceklerin çoğu plastik ambalajlardadır. Sıfır atık bir yaşam tarzına geçerken, alışveriş alışkanlıklarınız konusunda daha bilinçli olabilir ve minimum ambalajlı veya ambalajsız yiyecekler almaya odaklanabilirsiniz. Ürünlerin çoğu taze ve ambalajsız satıldığı için semt pazarlarını, mahallenizdeki manavları ziyaret edebilirsiniz. Eğer şanslı bir bölgedeyseniz evinizden götüreceğiniz kavanoz, cam kap gibi ürünlere kuru bakliyat gibi gıdaları doldurabileceğiniz çevre dostu dükkanlar bulabilirsiniz.

Kağıtsız yaşamaya çalışın

Çevreyi ve ağaçları korumanın, atıklarınızı azaltmanın bir başka kolay yolu da kağıtsız yaşamaya çalışmak. Bunun için, eğer varsa aylık dergi aboneliklerinizi sonlandırabilir ve günlük gazete alımına son vererek dijital kopyaları tercih edebilirsiniz. Ayrıca alışverişlerinizde elektronik faturalar ve makbuzlar isteyebilir veya bu adımı atlamalarını söyleyebilirsiniz. Daha önce dikkat ettiyseniz birçok banka ve ATM’nin bu konuda çevre dostu seçenekler sunduklarını da fark etmiş olabilirsiniz. Kağıt kullanmanız gereken durumlar olduğunda ise kağıdın her iki tarafını da kullandığınızdan ve işiniz bittiğinde doğru bir şekilde geri dönüştürdüğünüzden emin olmanızda fayda var.

Su tüketiminize dikkat edin

Bu çok basit bir öneri gibi görünebilir ama çoğumuz dişlerimizi fırçalarken, mutfak tezgahını temizlerken; kısacası günlük aktivitelerimiz sırasında hala musluğu açık bırakıyoruz. Oysa musluğu kullanmadığınız zamanlarda kapatarak ciddi miktarda enerji tasarrufu yapabilirsiniz. Uzun uzun banyo yapmak yerine hızlı bir duş almayı tercih etmek de benzer bir etki yaratabilir. Günlük rutinlerinizde bunu alışkanlık haline getirmeyi deneyebilirsiniz.

Daha az et yiyin

Çevre bilincine sahip birçok insan, gezegenimizi korumak amacıyla üzerlerine düşeni yapmak için daha az et yiyor. Etten tamamen vazgeçmek istemiyorsanız haftada birkaç kez et yemeyi deneyin veya kahvaltı için vejetaryen seçenekler seçin ve sadece akşam yemeğinde et yiyin. Öğünlerinizi sebze ve meyve ağırlıklı tercihlerle şekillendirmeye başlayabilirsiniz.

Yiyecekleri doğru şekilde saklayın

Bir önceki akşamdan kalan yiyecek artıkları dahi olsa, onları uygun şekilde saklamak, daha uzun süre dayanmalarına yardımcı olur ve paranızın karşılığını en iyi şekilde almanızı sağlar. Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Kurumu EPA'ya göre, pişirdiğimiz yiyeceklerin büyük çoğunluğu çöpe gidiyor! Bunu durdurmak için hep birlikte çabalayabiliriz.

Kaliteli ürünler satın alın

Mümkün olduğunca, ömür boyu olmasa da uzun süre dayanması amacıyla üretilmiş kaliteli ürünler satın almaya çalışabilirsiniz. Elektronik aletlerden tencerelere, giysilerden mobilyalara kadar “uzun ömürlü” olmasıyla dikkat çeken ürünleri tercih ederek sık sık değiştirmek veya yenisini almak zorunda kalmadan hem bütçenize hem çevreye dost olabilirsiniz.

Değiştirmek yerine onarmayı seçin

Elektronik bir cihazınız bozulduysa yenisini satın almadan önce tamir ettirmeyi deneyin. Aynı şey diğer ev eşyaları ve giysiler için de geçerli. Örneğin, yırtık kot pantolon veya çarşaflar kolayca onarılabilir. Bir eşya onarılamayacak durumdaysa da onu atmak yerine başka bir amaçla kullanmayı düşünün. Muhtemelen bu yeni zihniyet, kısa sürede hayatınızın diğer alanlarına da yayılacak ve şüphesiz yaratıcılığınıza da geliştirecek.

Alışveriş yapmak yerine deneyime odaklanın

Çoğumuz alışveriş çılgınlıklarıyla üzüntümüzü yatıştırıyor veya başarımızı kutluyor olabiliriz. Bir dahaki sefere bir şeyler doğru ya da çok yanlış gittiğinde, alışveriş yapmak yerine kendinize bir deneyim hediye etmeye ne dersiniz? Mesela bir dans kursuna kaydolabilir, şehirde bir gecenin tadını çıkarabilir ya da sakin bir hafta sonu kaçamağı için rezervasyon yaptırabilirsiniz. Gereksiz satın alımları azaltmak ve deneyimlere odaklanmak ekonominize zarar vermek yerine yaratıcılığınızı geliştirecek!

Bonus: Bu yolda yalnız değilsiniz!

Sıfır atık yaşam tarzının bir yolculuk olduğunu unutmayın. Aşağıda, yol boyunca size rehberlik edebilecek bazı yerli ve yabancı yararlı kaynakları bulabilir ve bu konuda kendinizi her zaman geliştirmeye devam edebilirsiniz:

1. Sıfır Atık Ev (Yabancı Kaynak): Bu web sitesinin kurucusu Bea Johnson, çok satan bir yazar ve dünyaca ünlü bir konuşmacı. Amacıysa insanlara sıfır atık yaşam konusunda ilham vermek.
2. Plastiksiz Hayatım (Yabancı Kaynak): Beth Terry, “My Plastic Free Life”ın arkasındaki kişi. Ne kadar plastik atık ürettiğini fark ettiğinde bu blog’u yazmaya başladı ve bunu azaltmak için aktif olarak çaba gösterdi. Kurucusu olduğu bu web site aracılığıyla plastik kullanımını azaltmanıza yardımcı olmayı umuyor.
3. Sıfır Atık (Yabancı Kaynak): Kathryn Kellogg ise web sitesinde, atıkları nasıl azaltacağınıza dair tavsiyeler sunarken aynı zamanda içeride ve dışarıda çevre bilincine sahip bir yaşama nasıl bağlı kalınacağına dair rehberlik sağlamayı amaçlıyor.
4. Atıksız Ev (Yerli Kaynak): Atıksız Ev yukarıdaki kaynaklara benzer şekilde sade hayat, az eşya, doğaya dönebilen malzemelerden oluşan bilinçli tüketimi teşvik etmek için kurulmuş bir site.
5. Atıksız Minimalist: Blog’un kurucusu Ceren Özcan Tatar, ekolojik ve düzenli yaşam gibi çeşitli konulara yer verdiği içeriklerle, sizlere sıfır atık yaşam tarzı konusunda ilham verebilir.
6. Sıfır Atık: Bu resmi kaynak aracılığıyla, yukarıdakilere benzer şekilde ülkemizde yürütülen atıksız yaşam kampanyalarını görebilir, neler yapabileceğinizi keşfedebilirsiniz.