Akran Zorbalığının Nedenleri ve Önlenmesinin Yolları

Yeni bir eğitim öğretim yılının başlaması ile birlikte hem öğrenciler hem veliler hem de eğitimciler için önemli bir konu yeniden gündeme geldi: Akran zorbalığı. Anaokulundan lise dönemine kadar hemen hemen her yaş gruptan öğrencinin karşılaşabileceği akran zorbalığı, kaliteli bir eğitim, zihinsel ve duygusal açıdan sağlıklı çocukların yetişmesi ve toplumun iyi yönde şekillenmesi için mutlaka hassasiyetle yaklaşılması gereken konulardan biri. Dolayısıyla akran zorbalığının önlenmesi için eğitimcilere ve ebeveynlere fazlasıyla sorumluluk düşüyor.

Akran Zorbalığı Nedir, Neden Ortaya Çıkar?

Akran zorbalığı, bir kişinin kendi yaşıtlarında olan bir başkasına kasıtlı olarak zarar verme, üzme, yıpratma amacıyla çeşitli yollarla saldırması anlamına geliyor. Bu saldırı, fiziksel, sözel, sosyal, duygusal ve hatta günümüzde teknolojinin giderek yaygınlaşması ile dijital de olabiliyor. Zorbalık davranışları olarak tanımlanan birtakım eylemler, zorbalığa uğrayan kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkilemesinin yanı sıra zihinsel ve duygusal sorunlara da yol açabiliyor.

Toplumun farklı alanlarında, farklı yer ve zamanlarda karşılaşılabilen yaygın problemlerden biri olan akran zorbalığının etkilerinin en yoğun olduğu çevrelerden biri ise ne yazık ki okullar olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle okullarda her yıl pek çok öğrencinin deneyimlediği ve eğitimcilerin de şahit olduğu bu durum çeşitli nedenlerden dolayı oluşabiliyor. Ancak en yaygın nedenleri arasında:

Güç dengesizliği,
Güç gösterme çabası,
Popüler olma arzusu,
Kıskançlık, çekememezlik,
İlgi çekme isteği,
Toplumsal cinsiyete rolleri, toplumsal baskı,
Aile içi problemler,
Düşük öz saygı ve düşük özgüven gibi duygusal sorunlar yer alabiliyor.

Diğer yandan, akran zorbalığına maruz kalan çocuklar ve gençler, yoğun stres ile karşı karşıya kalabiliyor. Bu stresin sonucunda ise kaygı ve depresyon gibi zihinsel sağlık sorunları riskini taşıyabiliyorlar. Ayrıca, zorbalığa uğrayan öğrencilerin ders içi performanslarında düşüş gözlemlenebiliyor ve sınıf içi motivasyonları azalabiliyor. Aynı zamanda sosyal izolasyon ile mücadele etmek zorunda da kalabiliyorlar.

Kısacası akran zorbalığının uzun ve kısa vadede neden olduğu sorunlar, zorbalığa maruz kalan çocuk ve gençlerin yaşamlarını pek çok açıdan olumsuz yönde etkiliyor. Dolayısıyla akran zorbalığının ciddiyetini anlamak ve bu konuda harekete geçmek hem eğitimcilerin hem de ebeveynlerin dikkatle gözlemlemesi ve önlem alması gereken bir konuya dönüşüyor.

Akran Zorbalığı Nasıl Önlenir?

Akran zorbalığını önlemek için müdahale çalışmalarının yapılması ve aile içi iletişimin güçlendirilmesi gerekiyor. Öte yandan zorbalığa uğramış öğrenciler içinse okullarda uygun psikolojik ve sosyal desteğin verilmesi için eğitimcilere fazlasıyla görev düşünüyor.

Okullarda erken yaşlardan itibaren zorbalık hakkında bilinçlendirme ve farkındalık çalışmaları yürütülmeli, öğrencilerin zorbalığı nasıl tanıyabilecekleri ve bundan nasıl kaçınabilecekleri anlatılmalı. Zorbalığa maruz kaldıkları durumlarda neler yapabilecekleri öğretilmeli ve öğretmenleri ile iş birliği yapmalarının ne kadar önemli olduğu tüm öğrencilere söylenmeli. Ayrıca empati geliştirmeye yönelik çalışmalar da sürdürülmeli.

Aileler için de okullar tarafından bilgilendirme seminerleri düzenlenmeli ve eğitimin evde başladığı hatırlatılmalı. Doğru bir iletişim kurmanın önemi, çocuklarda problem çözme ve çatışma yönetme becerilerinin gelişmesinin kritik olduğu veliler ile paylaşılmalı. Okullarda zorbalığı önleyici prosedürler geliştirilmeli ve zorbalık vakalarının raporlanması ve ele alma süreçlerinin detaylı takip edilmesi sağlanmalı.

Aile, okul ve öğrenci iş birliği ile destekleyici ve güvenli bir çevre yaratılarak zorbalığın önüne geçilebilir, daha mutlu, daha sağlıklı ve eğitimli bireyler yetiştirilebilir.